Bijzondere diersoorten
Elk dier is bijzonder
Maar onder dit kopje bedoelen we de kleinere zoogdieren. Ook de kleinere zoogdieren zoals konijnen en knaagdieren worden veel gezien bij Dierenartsenpraktijk Ell. Knaagdieren zijn van nature prooidieren en laten daarom dus vaak niet zien, dat ze ergens last van hebben. Wanneer een konijn of knaagdier langer dan 24 uur niet eet of geen ontlasting maakt, is dit een reden om niet te lang te wachten en het diertje te laten controleren door de dierenarts. Loes Fila is de konijnen- en knaagdieren-dierenarts die u hiermee kan helpen.
Kippen en andere vogels
Voor kippen en andere vogels kunt u contact opnemen met onze afdeling pluimvee. Deze diersoorten functioneren lichamelijk namelijk heel anders dan zoogdieren en vragen dus ook een heel andere benadering en behandeling. Om die reden is het soms beter u door te verwijzen naar een meer gespecialiseerde dierenarts.
Aanschaf konijn
Bij de aanschaf van een nieuw konijn kunt u letten op een aantal medische punten:
- Geen plakkerige ontlasting aan de anus.
- Geen witte schilfertjes in de vacht of kale plekken.
- Geen waterige of pussige oogjes of neusje.
- Geen rochelende / hoorbare ademhaling.
- Kijk altijd naar de voorste snijtanden, de twee boventanden komen net voor de onderste snijtanden te staan. Let op een over- of onderbeet en eventueel afgebroken of scheve tanden.
Castratie
Konijnen zijn sociale dieren en zitten graag met twee samen, een combinatie van een rammelaar (mannetje) en een voedster (vrouwtje) is hierbij een ideale combinatie. Twee voedsters samen en twee rammelaars samen kunnen soms agressief worden waardoor ze niet te koppelen zijn. Om een rammelaar en voedster samen te kunnen houden zonder veel nakomelingen te krijgen, wordt geadviseerd de rammelaar chirurgisch te laten castreren. Een konijn kan vanaf 3 maanden leeftijd al vruchtbaar zijn, dus zorg dat de castratie op tijd gebeurt om ongewenste nestjes te voorkomen. Let er op dat een rammelaar na de castratie nog 3 weken vruchtbaar is en daarna dus pas veilig bij de voedster kan worden geplaatst.
Gezien bij voedsters op leeftijd (>6 jaar) baarmoedertumoren veel voorkomen en deze vaak kwaadaardig zijn, kan er worden gekozen om de voedster op jonge leeftijd (vanaf 6 maanden) te laten castreren. Hierbij worden de eierstokken en de baarmoeder verwijderd. Ze is hierdoor niet meer vruchtbaar en de kans op baarmoedertumoren op latere leeftijd verdwijnt zo goed als volledig.
Uiteraard is het castreren van andere kleine zoogdieren (fretten, cavia’s, gerbils enz.) ook aangeraden, wanneer ze in een koppel gehouden worden, om ongewenste nakomelingen te voorkomen. Ook dit kan uitgevoerd worden bij Dierenartsenpraktijk Ell.
Voeding
Voeding is een heel belangrijk aspect bij het houden van konijnen, gezien de darmen van een konijn ontzettend gevoelig zijn voor verkeerde voeding. Een konijn moet altijd hooi van een goede kwaliteit ter beschikking hebben en kan daarbij extra brokjes (biks) krijgen. Zorg dat er nooit meer dan 25 gram brokjes per kg konijn worden gegeven per 24 uur. Neem hiervoor altijd een voeding waarbij alle brokjes er hetzelfde uitzien (pellets), dus bij voorkeur geen kleurtjes of zaadjes. De pellets hebben namelijk veel minder snelle suikers en koolhydraten, waardoor de darmflora er minder snel van ontregeld raakt. Ook is aangetoond dat verkeerde voeding een grote oorzaak is van tandproblemen bij konijnen!
Konijnen en knaagdieren eten ook graag verse groenten zoals witlof, wortel, andijvie en paprika. Pas op met koolsoorten zoals Chinese kool, broccoli en bloemkool, want deze kunnen gasvorming in de darmen geven. Fruit mag ook gegeven worden, maar beperk de hoeveelheid hiervan in verband met veel suikers.
Bij de cavia is het belangrijk om altijd extra vitamine C bij te geven in de vorm van een poeder, pilletje of druppels. Cavia’s kunnen, net als wij, zelf geen vitamine C aanmaken in hun lichaam. Brokjes met toegevoegd vitamine C zijn onvoldoende om de aan de vitamine C behoefte te voldoen. Bij konijnen is dit niet nodig, omdat ze zelf vitamine C aan kunnen maken.
Mocht u vragen hebben over de voeding van uw konijn of knaagdier, kunt u dit natuurlijk bespreken met de dierenarts of assistente.
Vaccinatie
Een konijn kan gevaccineerd worden tegen Myxomatose en RHD1 en RHD2. Myxomatose is een ziekte, waarbij er een sterke zwelling ontstaat ter hoogte van de ogen, oren en anusregio. Sommige konijnen overleven deze ziekte met veel medische zorg, maar vaak is het een dodelijke aandoening. Myxomatose wordt overgedragen door muggen. Gezien muggen overal kunnen voorkomen, wordt de jaarlijkse myxomatose enting voor elk konijn aangeraden. RHD (konijnenbloederziekte of Rabbit Haemorrhagic Disease) is een aandoening, waarbij plotse sterfte kan ontstaan. RHD wordt overgedragen door wilde konijnen, dus voor konijnen die buiten zitten of die gras krijgen van buiten (geplukt) wordt aangeraden om de enting tegen RHD1 en RHD2 ook jaarlijks te laten zetten. Voor meer advies over de vaccinaties bij het konijn kunt u advies vragen aan uw dierenarts(assistente).
Fretten kunnen gevaccineerd worden tegen hondenziekte. Als de fret niet eerder is gevaccineerd, wordt hij de eerste keer gevaccineerd met 4 weken tussentijd en daarna jaarlijks. Dit kan vanaf een leeftijd van 9 weken. Wanneer fretten naar het buitenland gaan, moeten ze gevaccineerd worden tegen rabiës.
Andere knaagdieren zoals cavia’s en ratjes kunnen momenteel nog nergens tegen gevaccineerd worden.
Gebit
Door verkeerde voeding of een trauma kan een standverandering ontstaan van de tanden of kiezen. Doorgroeiende tanden, haken op de kiezen en kieswortel-abcessen zijn veel voorkomende problemen bij konijnen en knaagdieren. Onder een roesje moet het gebit bijgewerkt worden en waar nodig kunnen tanden getrokken worden. Hiervoor worden dan eerst röntgenfoto’s van het gebit gemaakt. Wanneer een konijn of knaagdier langer dan 24 uur niet eet, kan er gedacht worden aan een tandprobleem en moet dit zeker onderzocht worden.
Darmen / ontlasting
Bij konijnen en andere knaagdieren zijn plakpoep of gasvorming veel voorkomende problemen. Bij alle vormen van pijn, stress of verkeerde voeding kunnen de darmen van een knaagdier stil komen te liggen, waardoor snel gasvorming en dus erge buikpijn kan ontstaan. Door middel van het voelen in de buik en eventueel een röntgenfoto van de buik, kan dit probleem zichtbaar gemaakt en dan behandeld worden. En konijn met een dikke of pijnlijke buik kan een gevaarlijke situatie zijn, dus aarzel niet om het dier spoedig te laten nakijken.
Urine
Blaasproblemen zoals een blaasontsteking, blaasstenen, pijn bij het plassen of bloed bij de urine komen ook voor bij konijnen en knaagdieren. Door middel van een urine onderzoek en eventueel verder onderzoek, kan de oorzaak achterhaald en behandeld worden. Rode urine kan hiervan een symptoom zijn, maar kan ook door kleurstoffen vanuit de voeding veroorzaakt worden. Door een eenvoudig onderzoekje van de urine kunnen we het verschil zien.
Parasieten
Parasieten kunnen, afhankelijk van de parasiet, darm- of huidproblemen veroorzaken. Hier worden enkele parasitaire problemen bij konijnen en knaagdieren besproken:
Schilfermijten (Cheyletiella) geven vaak kale wit schilferende plekjes op de rughuid, die meestal niet jeuken. Deze mijt is besmettelijk voor andere konijnen. Indien de mijt aangetoond is door middel van microscopisch onderzoek, kan deze behandeld worden met een pipetje.
Bij cavia’s komt schurft veel voor, maar dit kan ook bij andere knaagdieren voorkomen. Het geeft vaak kale plekken rond de ogen, oren en snuit. Het is op uiterlijk vaak niet te onderscheiden van schimmel, maar de schurftmijt kan microscopisch aangetoond worden.
Bij konijnen komen pinwormen voor in de darmen. Deze zijn zichtbaar als een heel klein wit wormpje in of op de konijnenkeutels. Deze parasiet is niet gevaarlijk en gemakkelijk behandelbaar met fenbendazole. Dit moet niet verward worden met maden. Maden zijn larven van vliegen en zien er uit als dikke korte wormpjes. Deze kunnen in de ontlasting van het konijn voorkomen, maar ook op en in het konijn zelf. Als er maden ontdekt worden, is het altijd belangrijk om het konijn goed te controleren en de maden te verwijderen. De vliegen komen op de geur van ontlasting af en leggen daar hun eitjes in. Dit kan dus in het hok zijn, maar ook op het konijn als er sprake is van plakpoep. Zeker bij warm weer kunnen maden zich heel snel ontwikkelen en veel schade toebrengen.
Coccidiose is een ééncellige parasiet die voor kan komen in de darmen van konijnen en knaagdieren. Deze parasiet geeft vaak bloederige ontlasting en kan levensbedreigend zijn voor jonge dieren. Als er bloed bij de ontlasting van uw knaagdier zit, is het advies ontlasting te laten onderzoeken op coccidiose. Hiervoor kunt u ontlasting brengen naar de praktijk.
Een konijn met een scheve kopstand kan te maken hebben met een oorontsteking of met een parasiet genaamd E. cuniculi. Deze parasiet zit in de zenuwcellen van de hersenen en van het ruggenmerg. Bij een uitbraak kan dit leiden tot een scheve kopstand en soms verlammingsverschijnselen van de achterpoten. In een ernstig geval kan deze parasiet zelfs leiden tot continu omrollen, het evenwicht kwijtraken en soms zelfs epileptische aanvallen. Er is een behandeling mogelijk voor E. cuniculi, maar sommige ernstige gevallen reageren slecht tot niet op de medicatie. Indien u dergelijke evenwichtsstoornissen ziet bij uw konijn, raadpleeg dan uw dierenarts.